Postępowanie upadłościowe to dość skomplikowany proces, który – wbrew pozorom – nie ogranicza się wyłącznie do złożenia wniosku o upadłość i rozprawy, która skutkuje umorzeniem wszystkich zobowiązań wskazanych we wniosku o upadłość. Cały proces upadłościowy składa się z kilku etapów i często wiąże się z koniecznością czasochłonnego oczekiwania na ostateczną decyzję sądu. Przedsiębiorstwa, które z różnorodnych przyczyn zmuszone są do wszczęcia postępowania upadłościowego, zwykle korzystają z profesjonalnych usług radców prawnych.
Podstawowe etapy postępowania upadłościowego
Pierwszy etap inicjowany jest przez złożenie wniosku o upadłość konsumencką. Następnie dochodzi do rozprawy sądowej. W konsekwencji sąd rozpatruje wniosek pod kątem spełnionych przez dłużnika przesłanek. Odbywa się to na posiedzeniu niejawnym i bez udziału stron. Dłużnik może pojawić się na takim posiedzeniu wówczas, gdy według opinii sądu jego obecność jest niezbędna dla podjęcia ostatecznej decyzji. Podczas posiedzenia niejawnego sąd może oddalić wniosek, wezwać dłużnika do przesłania dodatkowych dokumentów, a także ogłosić postępowanie upadłościowe właściwe (nawet bez wcześniejszego wstawiennictwa dłużnika w sądzie).
Drugim etapem jest postępowanie upadłościowe właściwe, które następuje po wydaniu postanowienia o upadłości. Wówczas powoływani są sędzia-komisarze i syndyk, którzy zajmują się prowadzeniem dalszej procedury. Wówczas właśnie majątek upadłego staje się tzw. masą upadłościową, a zadaniem syndyka jest jego spieniężenie i przekazanie środków wierzycielom i pokrycie kosztów postępowania sądowego (tymczasowo koszty prowadzenia postępowania regulowane są ze środków Skarbu Państwa).
Jeśli jednak upadły nie dysponuje własnym majątkiem, etap likwidacji majątku jest pominięty. Koszty postępowania upadłościowego zostają uwzględnione w planie spłaty wierzycieli lub umorzone. Sąd może od razu umorzyć wszystkie zobowiązania, jeśli sytuacja osobista upadłego wskazuje na to, że w przyszłości nie będzie on w stanie zrealizować planu spłaty wierzycieli.
W konsekwencji dochodzi do zakończenia postępowania upadłościowego. Ustalany jest wówczas plan spłaty, powołany na maksymalnie trzy lata. W ramach tego planu ustalana jest wysokość miesięcznych opłat uiszczanych na rzecz wierzycieli. Często jednak okazuje się, że upadły nie jest w stanie spłacić całości zadłużenia lub zupełnie nie będzie w stanie wykonać planu spłaty (wówczas etap ten jest pomijany). Mowa wówczas o tzw. oddłużeniu. Z oddłużeniem mamy do czynienia również wtedy, gdy upadły wykona plan spłaty do końca lub sąd uzna, że wykonanie planu spłaty jest niemożliwe z przyczyn niezależnych od upadłego.
